Kâbe; Mekke Şehrinde Mescid-i Haram’ın ortasında bulunur. Fiziksel özellikleri bakımından, taştan yapılmış dört köşe bir binadır. İslam inancına göre yeryüzünde yapılmış olan ilk ibadet yeridir.[1] Kur’an’da Kâbe’den Beyti Atik (eski ev)[2], Beyti Haram (mukaddes ev)[3] ve el-beyt[4] (Allah’ın evi) diye bahsedilir. Allah Hac suresi 26. ayette ise “evim” ifadesiyle Kâbe’nin önemine dikkat çekmiştir.
Kur’an’a göre Kâbe’nin kutsallığı Hz. Muhammed’den (s.a.v) öncesine dayanır. Hz. Âdem (a.s) zamanından beri var olduğu görüşünü ileri sürenler olsa da, bu konuda İslam kaynaklarında kesin bir bilgi bulunamamıştır. Kuran’da ve hadislerde Kâbe’yi inşa edenin Hz. İbrahim (a.s) ve oğlu Hz. İsmail (a.s) olduğu bildirilmiştir.[5]
İslam inancının iki temel şartı[6] olan namaz[7] ve hac[8] bizzat Kâbe’yle ilgilidir. Dünyanın neresinde olursa olsun, namaz kılacak olan kişi Kâbe’ye yönelir. Buraya yönelenlerin niyeti taştan yapılmış bir binaya tapınmak değil, inandıkları Allah’ın emrine uymak ve emredilen yöne yönelmektir. İslamiyet’in ilk yıllarında Müslümanlar Mescid-i Aksa’ya yönelerek namaz kılıyordu. Ancak Hz. Muhammed’in (s.a.v) duası ve Allah’ın emri ile kıble (namaz kılarken dönülen yön) Mescid-i Aksa’dan Mescid-i Haram’da bulunan Kâbe’ye çevrildi.[9]
İslam tevhid dinidir ve Kâbe tekliğin ve tevhidin bir sembolü olarak görülmüştür.[10] Hac için de alternatifi olmayan bir mekândır. Yılın belli bir döneminde dünyanın pek çok ülkesinden Müslümanlar akın akın Kâbe’ye gelir ve hac ibadetini yerine getirirler. Kâbe etrafında aynı ibadet için toplanmış onlarca insan; yaşlı-genç, zengin-fakir, siyah-beyaz ayrımı olmaksızın aynı ortamda eşitliği ve kardeşliği hissetmiş olurlar.
Allah’ın yaratma kanunları arasında “merkez” esprisi vardır. Güneş; güneş sisteminin, kalp; dolaşım sisteminin, çekirdek; elektronların ve hücrenin merkezi olduğu gibi, İslam inancına göre mekânın merkezi de Kâbe’dir.
[1] Âli İmran/96
[2] Hac/29,33
[3] Maide/2,97
[4] Ali İmran/97
[5] Bakara/125-127
[6] Buhârî, Îmân, 1-2
[7] Bkz. Namaz nedir?
[8] Bkz. Hac nedir?
[9] Bakara/144
[10] Hac/26