İslam dini ırkı bir üstünlük veya zayıflık olarak değerlendirmemektedir. İnsanları bu kriter bazında değerlendirenleri de uyarmaktadır. İnsanlar arasında kimin üstün olduğu sorusuna Allah, kendisine itaatsizlikten en fazla sakınanın üstün olduğu cevabını vermektedir.[1] Bu cevaptan da anlaşılacağı üzere insanları ‘seçme imkânları olmayan meseleler’ çerçevesinde sınıflandırmak veya yargılamak doğru değildir.
Hz. Muhammed’e (sav) ırkçılığın ne olduğunu sorduklarında verdiği tanım 21. yüzyıl için de hala güncelliğini korumaktadır: “Zalim de olsa kendi ırkına / milletine arka çıkmandır.”[2] İslam dininde birlik, ırk veya millet üzerinden değil Müslüman olmak ile sağlanmaktadır: “Müminler ancak kardeştirler, öyleyse iki kardeşinizin arasını düzeltin, Allah’a itaatsizlikten sakının ki rahmetine mazhar olasınız.”[3]
Hz. Muhammed (sav) insanların ortak olan özelliklerine değinerek milletin veya ırkın insanlar arasında bir üstünlük veya zayıflık olarak değerlendirilmemesi gerektiğini insanlara sürekli hatırlatmıştır. Hz. Muhammed, bir ırkın üstünlüğü veya zayıflığı sloganı üzerinden insanları toplanmaya çağıranı, bu hedef için çabalayanı ve bu yolda öleni kendisinin yolundan gitmeyen biri olarak tanımlamaktadır.[4]
İnsanları iki sınıfa ayıran Hz. Muhammed (sav), bu sınıflandırmada ırkın veya mensup olunan milletin Müslümanlığı ve insanlığı noktasında insana herhangi bir şey katmadığını veya insandan herhangi bir şey azaltmadığını belirtmektedir: “Ey İnsanlar! Allah sizden bir ırka veya millete mensup olma gururunu ve atalarla övünme adetini gidermiştir. İnsanlar iki gruptur: İyi, takva sahibi, Allah katında değerli kişi ve günahkâr, bedbaht, Allah katında değersiz kişi. İnsanlar Adem’in çocuklarıdır. Ve Allah Adem’i topraktan yaratmıştır.”[5]
Hz. Muhammed (sav), vefat etmeden önceki son hutbesinde ırkçılık meselesine vurgu yapmış ve Arap’ın Arap olmayana, Arap olmayanın da Arap’a, kızıl tenlinin siyaha, siyahın da kızıl tenliye günahlardan sakınmak ve emirlere uymak dışında bir üstünlüğü olmadığını belirterek insan ilişkilerinde ırkın bir değerlendirme kriteri olmadığını ifade etmiştir.[6]
[1] Hucurat, 13.
[2] Ebû Dâvûd, Edeb, 111-112.
[3] Hucurat, 10.
[4] Ebu Davud, Edeb, 111-112.
[5] Tirmizi, Tefsiru’l-Kur’an, 49; D 5116 Ebü Davud, Edeb, 110-111.
[6] İbn Hanbel, V, 411.