İslam’da her şey bir denge üzere inşa edilmiştir.[1] Kadın ve erkekten de bu denge çerçevesinde hareket etmesi istenmektedir. Kuran’da karşı cinsle olan münasebetlerde evlenilmesi uygun olan kişiler namahrem, evlenilmesi uygun olmayan kişiler ise mahrem kavramı ile açıklanmaktadır.[2]
Ayette erkeklere gözlerini haramdan sakınmaları ve iffetlerini korumaları emredilirken, kadınların da belirtilen mahrem kişiler dışındaki kimselerin yanında tesettürüne dikkat etmesi ve iffetlerini korumaları istenmiştir.[3] Buradan anlaşılıyor ki İslam’a göre, gözlerin dahi haramdan korunması istenmişken; erkek ile kadın arasında tokalaşma, sarılma, aynı ortamda yalnız kalma gibi durumlar kabul edilmemiştir. Hz. Muhammed (s.a.v) kendisine inananlardan biat[4] alırken ellerini tutmuş, hanımların ise biatını uzaktan kabul etmiştir. Kendisine bu durumu soranlara; “(Namahrem) Kadınların elini tutup tokalaşmam.” diyerek cevap vermiştir.[5]
İslam’ın bu kısıtlamalarında ‘erkek ve kadın birbirini asla görmemeli, sesini duymamalıdır’ denilmemiş, kadın-erkek ilişkisinde ölçünün korunması, olası fitne ve tahrik ihtimalinin önüne geçilmesi istenmiştir. Ölçülere dikkat edilerek sosyal hayatın sürdürülmesi ile ilgili Hz. Muhammed’in (s.a.v) hayatında da örnekler vardır. Kendisine soru soran genç-yaşlı hanımları cevapsız bırakmamış, hanım topluluklarına sohbetler de vermiştir.[6] Ancak bir ortamda kadın ve erkeğin baş başa kalmaları, yanlış anlaşılma ve harama yönelme ihtimali sebebiyle yasaklanmıştır. Hz. Muhammed (s.a.v) “Dikkat ediniz, bir erkek yabancı bir kadınla baş başa kaldığında, mutlaka üçüncüleri şeytan olur.”[7] sözü ile konunun ciddiyetine dikkat çekmiştir.
Kadınların, örtülmesi gerekli yerlerini örttükten sonra ticaret, eğitim, seyahat, sosyal hayat gibi normal ve sıradan ihtiyaçlar için erkeklerle görüşüp konuşmaları serbesttir. Bununla beraber kadın ve erkeğin toplumsal hayattaki yakınlığı; Allah’ın yasakladığı beraberlikler (zina), kötü arzu ve planlar için bir başlangıç ortaya çıkarabilme ihtimalini de doğurur. Bu ihtimaller sebebiyle kadın-erkek ilişkilerinde tedbirli olmak, bu diyaloğu ihtiyaçtan fazlasına kaçırmamak tavsiye edilmiştir.
[1] Bakara/143
[2] Nur/30-31
[3] Nur/30-31
[4] Biat: Bir kimsenin yönetimini, egemenliğini tanıma
[5] Ahmed bin Hanbel, Nesâî, İbn Mâce
[6] Buhari, “İlim”, 36
[7] Tirmizî, Radâ’, 16/1171; Ahmed, I, 18, 26